Leesvoer

Er liggen stapels boeken op het tafeltje naast de bank. Al tijden. Niet achteloos daar neergelegd, maar zorgvuldig uitgezocht. Boeken vol beloften. Om heilige huisjes omver te werpen of nieuwe deuren te openen, m’n hart sneller te doen kloppen of me rode wangen te bezorgen. Boeken die theoretiseren of reflecteren op het leven. maar ook boeken die verhalen over echte mensen, over liefde, verdriet, verlangen en hoop. Allemaal boeken die ik graag zou willen lezen. Is het honger naar kennis en nieuwe inzichten? Is het behoefte aan herkenning en erkenning? Of is het de behoefte om eindeloos te verdwalen in een andere wereld en mezelf even te verliezen? Waarschijnlijk een combinatie van deze.

Als ik mijzelf een ideale avond in mijn eentje voorstel, droom ik mezelf in een grote stoel, benen opgetrokken, een dampende kop kruidenthee naast me, helemaal in de ban van een goed boek. Toch lees ik maar zo heel weinig. De droom blijft een droom en de stapels ongelezen boeken blijven groeien. Waar laat ik me toch door tegenhouden?

Nu kost lezen mij (cognitieve) energie en die heb ik tegenwoordig lang niet altijd meer, zeker niet ‘s avonds. Maar dat is maar een deel van de reden. Er zijn genoeg momenten dat ik wel de energie heb.

Vroeger zou ik gezegd hebben dat ik weinig tijd heb om te lezen naast mijn drukke bestaan. Maar dat is geen excuus meer. Sowieso is het een flauw excuus. ‘Geen tijd is gauw gezeid’, zei mijn moeder altijd. En dat is waar, het gaat meer om prioriteit dan om tijd. Daarbij komt dat het eigenlijk helemaal niet gaat om kloktijd, maar om innerlijke tijd.

Ik heb innerlijke rust nodig om mijn drukke hoofd tot zwijgen te brengen en me te laten vullen met de inzichten en gedachten van een ander. Om niet na twee zinnen op te staan omdat ik me ineens bedenk dat de was uit de machine gehaald moet worden of mijn telefoon te grijpen om te kijken of mijn vriendin al gereageerd heeft op mijn appje. Die onrust in mijn hoofd is een grote barrière. En daar komt de drang om 'nuttig' te zijn nog overheen, een erfenis van mijn opvoeding. Lezen voelt als tijdverspilling, als lummelen, misschien zelfs als een vlucht uit het echte leven.

Diep vanbinnen weet ik dat dat niet waar is, lezen is voor mij tijdsverspilling en geen vlucht. In mijn boekenkast ligt een citaat, dat ik ooit uit een magazine heb gescheurd: "Wanneer je een geweldig boek leest, ontvlucht je het leven niet, maar duik je er juist dieper in." Een citaat van Julian Barnes, uit zijn boek ‘A Life with books’.

Ik geloof dat echt. Voor mij is een boek niet alleen maar iets wat ik 'consumeer'. Een goed boek opent werelden, maar ook mezelf. Het nodigt me uit om te voelen, te denken en te kijken met andere ogen. Om kwetsbaar te zijn en me open te stellen voor de ervaringen van de personages, voor de gedachten en perspectieven van de auteur, voor de spiegel die een boek me onverbiddelijk kan voorhouden. Dat kan helend zijn maar ook schurend en dat maakt lezen soms spannend. Ook dat zou me onbewust kunnen tegenhouden.

Waar het om gaat, realiseer ik me, is leven in liefde en met moed. Liefde om mezelf te gunnen en te geven waar ik naar verlang, zonder oordeel. En moed om niet te vluchten in oppervlakkigheden en in ‘drukte’. Moed ook om stil te worden, dingen te laten komen zoals ze komen en me te laten raken, ‘thuis’ te komen in mezelf en in het leven. En tenslotte ook de liefde en moed om, als een boek mij toch niet past, het gewoon weer weg te leggen en me tot niets verplicht te voelen.